Week 4 en 5: time flies!

Maand 1 is alweer om! Nu ik het zo opschrijf, kan ik het zelf bijna niet geloven. Achteraf is het natuurlijk altijd makkelijker praten, maar deze maand is wel echt enorm snel gegaan! Met alle indrukken die ik tot nu toe al heb gehad, begin ik toch eindelijk te wennen aan het Afrikaanse leventje. Mijn nieuwe levensmotto is dan ook “Tewali Buzibu” (zie voor de vertaling blog 2). Je kunt eigenlijk ook niet anders hier, want als ik me druk maak om dingen, ben ik daar ook letterlijk de enige in. Het is het beste om je maar lekker te laten meevoeren in de stroom en te zien waar je eindigt (met natuurlijk nog wel mijn scriptie-deadlines in mijn achterhoofd, maar degenen die mij wat beter kennen weten heel goed dat ik dit natuurlijk nooit zou vergeten, haha!).

Week vier stond vooral in het teken van het beginnen met de dataverzameling. Mijn vorige blog eindigde bij het feit dat ik al 12 moeders had geïnterviewd, dit was op woensdag. Ik ben die vrijdag (27 maart) voor het eerst naar een Private Hospital Clinic gegaan, genaamd Gwattiro Hospital. Dat het binnen de private-sector viel kon je ook wel zien aan het feit dat het daar zo georganiseerd was. Er was zelfs een speciale X-RAY afdeling en aparte gebouwen voor de verscheidene specialismen. Ook was er een “family planning-punt” waar gratis advies en medicatie met betrekking tot anticonceptie werd gegeven. Ik heb die dag 10 questionnaires afgenomen bij moeders met gezonde kinderen. Van deze 10 moeders, waren er 5 HIV-positief (geïnfecteerd met het AIDS-virus). Dat probleem is hier enorm groot, misschien wel groter dan wij af en toe beseffen, en dat kwam vandaag heel goed naar voren. Ik heb die dag ook een meisje van 11 met HIV ontmoet. Ze was ontzettend dun (ik dacht in eerste instantie ook dat ze maximaal 5 jaar oud zou zijn) en helemaal versuft door de medicatie. Mijn hart brak een beetje bij het zien van dit jonge meiske en het feit dat ik niets kon doen om haar te helpen. Maar dit zijn juist de “challenges” van mijn onderzoek hier, hoe om te gaan met alle ziekte: kinderen met HIV, malaria, polio, koortsstuipen, ondervoeding… Het is heel bizar om je dan te bedenken dat gezondheidszorg bijna vanzelfsprekend is in Nederland en hoe groot het verschil is tussen hier en thuis. Een grote leerschool, en ik zal deze ervaringen ook nooit meer vergeten.

Zondag 29 maart zijn we naar een kerkdienst in de kerk van Rebecca (1 van de Ugandese onderzoekers) gegaan. Het was precies hoe ik me een kerkdienst in Afrika had voorgesteld en ik ben heel blij dat ik dit heb mogen meemaken. De dienst duurde drie uur en het was echt fantastisch! Van die drie uur hebben we twee uur gedanst en gezongen tot we helemaal bezweet waren. Ik was ook echt onder de indruk van de passie met betrekking tot het geloof van de mensen daar. Ze hebben helemaal niets en “having faith” is eigenlijk het enige waar ze zich aan kunnen vastklampen. Ik was best geëmotioneerd door de manier waarop ze biddend en hevig huilend op hun knieën vallen, en op die manier al hun problemen “kwijt kunnen”, om daarna op te staan en weer even blij en gelukkig als daarvoor mee te gaan zingen en dansen. De preek van de pastoor was tevens erg bijzonder: Nederland werd afgeschilderd als een land waar geen ziektes en geen financiële problemen zijn, waar alles goed gaat en waar iedereen enorm intelligent is. Het wereldbeeld van de mensen hier is toch best gek wat dat betreft. Ook werden we allemaal even bedankt omdat onze voor-, voor-, voorouders het geloof van Europa naar Afrika hadden gebracht. Eh, graag gedaan?! Daarna was er lunch: dat was iets minder fantastisch haha (niks ten nadele van de kookkunsten van de Ugandezen, ze zullen vast enorm hun best hebben gedaan en tevreden zijn geweest over het resultaat): bonen in saus met je handen eten is toch een vak apart en niet voor mij weggelegd. We kregen een bordje met Matooke (een soort banaan wat naar aardappel smaakt, wat geprakt wordt en een niet thuis te brengen gele substantie wordt), kool (wat zo lang gekookt is dat het een soort groen/grijze drab is geworden), vermicelli-achtige sliertjes (is dat hier een gerecht?) en bruine bonen in bruine saus eroverheen. Eet smakelijk! We hebben enorm veel lol gehad om elkaar en onszelf (“niet zeuren, dooreten”) en het feit dat het met je handen gewoon nog best lastig is (“hoe deden we dat als jonge kindjes dan?!”).

Week 5 begon weer met dataverzameling op maandag en dinsdag. Tim en ik hebben deze twee dagen echt een goeie slag gemaakt: we kwamen allebei tot 40 interviews van moeders met gezonde kinderen in totaal, bijna op de helft! Ik begin ook steeds meer plezier in het interviewen te krijgen: ik heb een beetje afgekeken hoe de Ugandese onderzoekers praten met de moeders, en deze maniertjes proberen over te nemen. Ik merk gelijk een toename in de openheid van mijn respondenten en dit zorgt natuurlijk voor interessantere antwoorden. Af en toe sta ik wel versteld van wat ze me vertellen: 1 moeder heeft haar kind de dag nadat ‘ie geboren was, blueband boter gegeven (?!) omdat haar “borst het nog niet deed”. Of moeders die hun kind na 1,5 jaar nog steeds borstvoeding geven. Ik ben echt zo nieuwsgierig naar wat er straks uit mijn statistische analyses gaat komen, en waar de eventuele verbanden met ondervoeding liggen: ik kan bijna niet wachten tot ik daarmee aan de slag kan.

Woensdag 1 april is voor de zoveelste keer de stroom hier uitgevallen (en nee, dit is geen grap). Als we daarnaar vragen gaat het ongeveer zo: “Goh, weten jullie misschien waardoor de stroom is uitgevallen?” “Nee, eigenlijk geen idee. Het zou door de regen kunnen komen, maar ook door iets anders”. “Ah oke, duidelijk… Weten jullie dan misschien wel wanneer het opgelost gaat worden?”. “Nee dat weten we eigenlijk niet”. “Oke, zijn er geen mensen die dit kunnen fixen, zoals bijvoorbeeld, ik noem maar wat, elektriciens?”. “Ja die zijn er wel, maar we weten niet of ze komen, het regent namelijk”. “Dus jullie zeggen eigenlijk dat de stroom is uitgevallen door de REGEN, en dat het nu niet gefixt kan worden omdat degenen die dit überhaupt kunnen fixen, binnenblijven doordat het REGENT?”. AAARGH! Het was ook zo dat iedereens laptop leeg was, dus zonder stroom konden we niets beginnen. Gelukkig heeft ons hotel een generator! Helaas was de benzine op... Zo gaan die dingen hier, haha! De apparatuur is in principe wel aanwezig, maar dan ontbreekt er net altijd een belangrijk onderdeel en dan heb je er dus weer helemaal niets aan. Gelukkig hebben wij toen geregeld dat er ergens benzine vandaan gehaald werd (natuurlijk tegen betaling) en konden we dat ding even aanslingeren (met de hand, als een soort van ouderwetse grasmaaier of een motor aan een boot) zodat we snel alle apparaten op konden laden en verder konden met onze scripties.

Woensdag was ook de dag dat de planken voor in onze kamers eindelijk kwamen (we hebben hier niets van een kast o.i.d.)! Je moet er een maand op wachten, maar dan heb je ook wat: nu hoeven we niet meer uit onze koffer te leven! Ik heb echt een mooi staaltje Ugandees vakmanschap mogen aanschouwen: de planken werden dan nog net wel met een waterpas tegen de muur gehouden, maar van schroeven en plugjes e.d. was er geen sprake: het ophangsysteem werd met (veel te dunne) spijkers in de muur geramd, gepaard met het bericht: “Ja, je moet er maar niet te zware dingen op leggen, want het zou kunnen dat het van de muur af dondert, maar goed, dat zien we dan wel weer”. Top, bedankt mannen!

Gisteren bleek er bij thuiskomst, na een ochtendje questionnaires te hebben gedaan, een heel voetbalteam van 30 man in het hotel te zijn aangekomen, en hier tot zaterdag te blijven. Ik kan je vertellen: 30 Ugandezen met 7 blanke vrouwen in hetzelfde gebouw is geen goede combinatie. Ik voel me echt een object, we worden enorm aangestaard, aangekeken, nageroepen en om ons nummer (of maar gelijk verkering…) gevraagd. Aan de andere kant hebben we nu wel kunnen regelen dat we zaterdag naar hun voetbalwedstrijd kunnen gaan kijken: Uganda tegen Zuid-Afrika, ik ben erg benieuwd! Tot zaterdag dus mijn kamer maar extra goed en vaak op slot, en mijn spullen verstop ik maar even onder mijn kussen en in mijn koffer en de korte broeken laat ik ook maar even zitten. Ach, het is nu toch een groot deel van de dag bewolkt (regenseizoen is coming…).

Ik ben nu op de helft met mijn dataverzameling! 50 interviews al achter de rug: de enorme stapel met ingevulde questionnaires ligt nu in mijn kamertje te pronken. Deze 50 interviews zijn gehouden met moeders met niet-ondervoede kinderen, wat betekent dat ik vanaf volgende week aan de slag ga met moeders met ondervoede kinderen. Het bereiken van deze doelgroep is lastiger dan verwacht, vooral omdat we een locatie hadden gevonden en daar uiteindelijk geweigerd werden door het feit dat we volgens hen niet de juiste ethische toestemmings-formulieren hadden. Dat was wel even een kleine tegenvaller. Maar: tewali buzibu! Blik op vooruit, en op dit moment zijn we druk bezig met het aanspreken van verscheidene organisaties, stichtingen en personen die ons eventueel zouden kunnen helpen. Al het werk moeten even plaatsmaken voor het paasweekend hier, maar ik heb er alle vertrouwen in dat ik volgende week van start kan met de laatste 50 interviews.

Liefs uit Kampala!